Lộc Yên là một xã miền núi nằm ở phía đông huyện Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh), có ba con sông là Ngàn Sâu, Rào Nại và sông Tiêm chảy qua, xã có vùng đất bãi bồi ven sông hàng năm được bồi đắp thêm lượng dinh dưỡng từ phù sa. Nhiều năm nay, người dân nơi đây đã biết tận dụng lợi thế đó để phát triển các loại cây màu như ngô, đậu, lạc, dưa chuột,... nhằm tăng thêm thu nhập.

Mô hình liên kết trồng và tiêu thụ dưa chuột ở Lộc Yên

Vụ Đông năm 2023, nhờ sự phối hợp của Hội Nông dân xã, Hợp tác xã Sản xuất, kinh doanh tổng hợp Nhật Hằng (HTX Nhật Hằng) phối hợp với Công ty TNHH Dưa leo vùng miền (Bắc Ninh) triển khai mô hình trồng dưa chuột liên kết trên địa bàn xã Lộc Yên. Trong năm đầu tiên này, có 12 ha diện tích trồng dưa chuột tại các thôn Hương Giang, Hương Bình, Trung Thượng, Hương Thượng,… đã được doanh nghiệp cung ứng giống miễn phí và cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm đạt chất lượng theo giá thị trường. Đồng thời, Công ty TNHH Dưa leo vùng miền cũng cử cán bộ về tận ruộng để hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc cho bà con xã viên. Đến lúc thu hoạch, mỗi sào dưa chuột cho năng suất từ 1,5 - 2 tấn, với giá mua giao động từ 9 - 15 nghìn đồng/kg thì người dân sẽ thu về từ 15 - 20 triệu đồng/sào. 
Tiếp nối thành công, năm 2024, mô hình liên kết trồng và tiêu thụ dưa chuột được UBND xã Lộc Yên cùng với HTX Nhật Hằng lên kế hoạch từ sớm để tạo sự yên tâm sản xuất cho bà con nông dân, nâng cao giá trị của dưa chuột. Trước khi chính thức bước vào vụ sản xuất, bà con tham gia mô hình liên kết sẽ được đi tham quan thực tế nhằm học hỏi kinh nghiệm từ mô hình trồng dưa chuột chất lượng cao tại các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang. Khi về, bà con lại được cán bộ khuyến nông tập huấn kỹ thuật trồng dưa chuột trước khi chính thức bước vào vụ sản xuất mới. Trong suốt quá trình sản xuất, bà con sẽ được cán bộ của công ty hỗ trợ, hướng dẫn và theo dõi quá trình phát triển của cây dưa chuột.
Cây dưa chuột vụ đông được bà con bắt đầu xuống giống từ cuối tháng 10. Đến nay cây phát triển khá mập mạp, bà con đã làm choái (làm giàn) cho cây leo, dự kiến sau 40 - 45 ngày cây sẽ bắt đầu ra quả. Qua mấy năm sản xuất, nhận thấy cây dưa chuột dễ trồng và rất phù hợp với đất bồi phù sa của xã Lộc Yên. Tuy nhiên, trồng dưa chuột cũng đòi hỏi nhiều công sức chăm sóc, đặc biệt là công đoạn làm choái (giàn) để cây dưa chuột leo lên. Việc liên kết trồng và tiêu thụ sản phẩm dưa chuột đã giúp nông dân yên tâm hơn trong sản xuất, không phải lo lắng về đầu ra sản phẩm. 
Theo chị Nguyễn Thị Hằng - Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất, kinh doanh tổng hợp Nhật Hằng chia sẻ: “HTX chúng tôi dịch vụ và tư vấn các sản phẩm giống, vật tư, phân bón phục vụ nông nghiệp trên địa bàn nên rất thấu hiểu niềm trăn trở của bà con khi đã sản xuất ra sợ không tiêu thụ được hết sản phẩm, hoặc sẽ phải tiêu thụ với giá không ổn định. Vì vậy, chúng tôi đã phối hợp với Hội nông dân xã và tìm kiếm doanh nghiệp liên kết nhằm tiêu thụ sản phẩm cho bà con, để bà con yên tâm sản xuất, nâng cao giá trị của sản phẩm dưa chuột Lộc Yên”. 
Chị Hằng cũng cho biết thêm, năm nay khác biệt hơn vụ đông năm 2023 là HTX Nhật Hằng làm mẫu 3 sào dưa chuột vụ đông áp dụng đúng quy trình kỹ thuật ngay trên cánh đồng sản xuất cùng bà con. Tất cả các bước từ làm đất, phủ bạt đến xuống giống, chăm sóc,… đều làm cùng thời điểm. Tập huấn đến đâu, thực hành đến đó để bà con cùng nhìn và thực hành theo đúng kỹ thuật đã được hướng dẫn. Vì vậy, tin tưởng rằng năm nay chất lượng sản phẩm dưa chuột thu hoạch sẽ cao hơn, việc liên kết tiêu thụ sản phẩm sẽ thuận lợi hơn nhiều.

Cây dưa chuột dễ trồng và rất phù hợp với đất bồi phù sa của xã Lộc Yên

Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Yên Nguyễn Văn Ngọc cho biết: “Dưa chuột là một trong những cây trồng vụ đông cho hiệu quả kinh tế cao nhất trên địa bàn xã Lộc Yên. Nhờ có sự liên kết tiêu thụ sản phẩm nên bà con sản xuất dưa chuột chỉ tập trung vào việc sản xuất cho tốt, còn việc tiêu thụ sản phẩm đã có công ty lo. Vụ đông năm 2024, số hộ đăng ký tham gia vào hoạt động liên kết đã tăng lên đáng kể. Thời gian tới, chính quyền địa phương sẽ đánh giá mô hình, khuyến khích người dân tham gia liên kết sản xuất, khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, nhỏ lẻ, áp dụng đúng quy trình kỹ thuật sẽ hướng tới sản xuất hàng hóa tạo thương hiệu cho sản phẩm dưa chuột Lộc Yên”.

Lê Bắc