Sau gần 15 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM), xã Ngũ Chỉ Sơn (thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai) chỉ đạt 10/19 tiêu chí. 9 tiêu chí còn lại như: Giao thông, thu nhập, hộ nghèo, môi trường, cơ sở vật chất văn hóa... vẫn gặp nhiều khó khăn khi thực hiện tại xã nghèo miền núi này.

Người dân dọn dẹp vệ sinh trên tuyến đường ở thôn Suối Thầu 1, xã Ngũ Chỉ Sơn, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai

Xã Ngũ Chỉ Sơn là một xã vùng 3 của thị xã Sa Pa, xã cách trung tâm thị xã 20 km. Tổng diện tích tự nhiên là 8.052 ha, đất nông nghiệp là 4.658,45 ha, đất chưa sử dụng là 832,3 ha, đất phi nông nghiệp là 160,91 ha. Tổng dân số trong toàn xã là 1.471 hộ với 7.256 khẩu bao gồm 4 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó dân tộc H’Mông chiếm 61%, dân tộc Dao chiếm 36,6% còn lại là dân tộc Kinh và dân tộc Tày. Toàn xã có 16 thôn, đời sống của nhân dân chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, tỷ lệ hộ nghèo còn cao.
Để triển khai hiệu quả Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, xã Ngũ Chỉ Sơn đã thành lập Ban Chỉ đạo công tác xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững xã do Bí thư Đảng ủy xã làm Trưởng Ban chỉ đạo, Chủ tịch UBND xã và Phó Bí thư thường trực Đảng ủy xã làm Phó Ban chỉ đạo, trưởng các đoàn thể, cán bộ công chức, trưởng trạm y tế, hiệu trưởng các trường học là thành viên Ban chỉ đạo. Tuy nhiên, Ngũ Chỉ Sơn là xã vùng cao nằm trên dãy núi Hoàng Liên Sơn có khí hậu khắc nghiệt, địa hình chia cắt, quỹ đất sản xuất hạn hẹp, mùa hè hay xảy ra lũ quét, mùa đông sương muối, băng tuyết, giao thông khó khăn nên việc phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân gặp nhiều trở ngại. 
Theo báo cáo của UBND xã, đến nay tỷ lệ hộ nghèo tại Ngũ Chỉ Sơn vẫn ở mức cao là 25,5% (350/1371 hộ), thu nhập bình quân đầu người/năm cũng ở mức rất thấp (32 triệu). Ông Lý Quẩy Dảo, Chủ tịch UBND xã cho biết, Ngũ Chỉ Sơn xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm để nâng cao thu nhập, giảm tỷ lệ hộ nghèo nên đã đẩy mạnh phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống nhân dân là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu và tập trung chỉ đạo sử dụng tốt mọi nguồn lực triển khai thực hiện, tạo bước phát triển mới trong sản xuất nông nghiệp và bộ mặt nông thôn. Đưa ra thị trường các sản phẩm hàng hóa nông sản đặc thù của địa phương nhằm tiếp cận thị trường, khai thác có hiệu quả tiềm năng về đất đai, thổ nhưỡng, khí hậu và phù hợp với trình độ sản xuất, khả năng huy động, sử dụng nguồn vốn đầu tư của đồng bào các dân tộc trên địa bàn xã. Cụ thể, vài năm trở lại đây, cấp ủy đảng, chính quyền xã đã tuyên truyền, vận động người dân phát triển các loại cây phù hợp như: Su su, bắp cải, hoa cắt cành (hoa ly, cúc) với tổng diện tích 83 ha; mở rộng quy mô bể nuôi cá tầm, cá hồi với tổng số gần 300 bể với hơn 100 hộ chăn nuôi. 
Ông Lý Quẩy Dảo còn cho biết thêm, từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 hỗ trợ người dân như xoá nhà tạm, phát triển sản xuất... đã góp phần giúp bà con ổn định cuộc sống thông qua phong trào thi đua 75 ngày đêm xóa nhà tạm, nhà dột nát và hỗ trợ khắc phục thiệt hại về nhà ở do ảnh hưởng của bão số 3. Thực hiện Nghị quyết 50 của Ban thường vụ Tỉnh uỷ Lào Cai về hỗ trợ làm nhà cho người có công với cách mạng, thân nhân liệt sỹ, hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh đến năm 2025. Qua rà soát, trên địa bàn xã có 44 nhà đủ điều kiện để thực hiện xoá nhà tạm. Trong đó, 12 nhà được làm mới, 32 nhà sửa chữa lại. Những ngôi nhà trong diện được hỗ trợ sửa chữa, làm mới đang trong quá trình khởi công và chuẩn bị vật liệu. Thời gian hoàn thành sẽ được thực hiện xong trước 31/12/2024. Mỗi ngôi nhà được sửa chữa, làm mới có diện tích từ 80m2 trở lên. Đối với các hộ sửa chữa được nhà nước hỗ trợ 22 triệu đồng/hộ, hộ làm mới được hỗ trợ 44 triệu đồng/hộ. 

Mô hình nuôi cá nước lạnh tại thôn Can Hồ Mông, xã Ngũ Chỉ Sơn, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai

Ban chỉ đạo xây dựng NTM xã đã tổ chức tuyên truyền việc xây dựng NTM bằng nhiều hình thức thông qua các buổi họp thôn, qua các cụm loa truyền thanh ở thôn, tuyên truyền lồng ghép với các phong trào thi đua, mô hình do Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể phát động như: mô hình 3 sạch 1 tốt, vệ sinh đường làng ngõ xóm… Về các tuyến đường giao thông nông thôn, cấp ủy, chính quyền đã tuyên truyền, vận đồng bà con và các tổ chức đóng trên địa bàn xã thực hiện tự quản tốt đường làng, ngõ xóm do các hội, đoàn thể xã, thôn được giao. Đồng thời vận động người dân đóng góp ngày công, hiến đất để mở đường. Sự nỗ lực ấy đã đạt được kết quả đáng khích lệ: Cùng với việc bà con trong xã đã hiến 75.000 m2 đất mở rộng đường giao thông nông thôn và sự nhanh nhạy trong việc lồng ghép nhiều chương trình, dự án, tính đến nay, Ngũ Chỉ Sơn đã cứng hóa được 26/35,5 km đường trục xã đạt 73,2%, đường trục thôn là 26/32,9 km (79%), đường xóm, ngõ đã cứng hóa 24/26,5 km. 
Sau nhiều nỗ lực của nhân dân và cấp ủy, chính quyền xã Ngũ Chỉ Sơn mặc dù còn nhiều tiêu chí chưa đạt xong diện mạo nông thôn nơi đây đã có những khởi sắc. Từ một thung lũng vắng, nghèo khó, nay Ngũ Chỉ Sơn đã chuyển mình, hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hoá hiệu quả, tạo tiền đề phát triển du lịch sinh thái, trải nghiệm, nâng cao thu nhập, giúp địa phương đạt mục tiêu giảm nghèo từ 5-7% mỗi năm. Nnhững tuyến đường liên thôn, xã đã và đang được nâng cấp mở rộng; nhiều công trình trường học, nước sạch... được đầu tư mới.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại xã Ngũ Chỉ Sơn (Lào Cai)

Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới, Ngũ Chỉ Sơn tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả kế hoạch tuyên truyền Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM trên địa bàn xã; đẩy mạnh công tác tuyên truyền những quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng NTM, lồng ghép với các phong trào thi đua. Tập trung triển khai thực hiện tốt các nội dung theo Đề án số 01 của thị xã Sa Pa về phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp gắn với xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2020 - 2025 đảm bảo thời vụ, hiệu quả. Đồng thời, đẩy mạnh việc thực hiện giữ gìn và cải tạo vệ sinh môi trường nông thôn, xây dựng nếp sống văn hóa, giữ gìn an ninh trật tự nông thôn trên địa bàn các thôn, bản trong xã.

Khánh Khiêm